Ocena kontroli na granicach wewnętrznych strefy Schengen i ograniczeń podróży w UE w związku z pandemią COVID-19

Niniejsza analiza, przeprowadzona na zlecenie Departamentu Tematycznego ds. Praw Obywatelskich i Spraw Konstytucyjnych Parlamentu Europejskiego na wniosek Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, obejmuje ocenę środków ograniczających mobilność przyjętych przez UE i jej państwa członkowskie w kontekście walki z pandemią COVID-19. Analizie poddano przywrócenie kontroli na granicach wewnętrznych w strefie Schengen oraz ograniczenia podróży wewnątrz UE i poza jej granice. Zbadano zgodność tych środków z kodeksem granicznym Schengen, w tym pod względem zasady proporcjonalności, niedyskryminacji, prywatności i prawa do swobodnego przemieszczania się. Z badania wynika, że nastąpiła zmiana priorytetów polityki: odchodzi się od logiki ograniczania rozprzestrzeniania na rzecz dozorowego podejścia do mobilności wewnątrzunijnej, priorytetowo traktując stosowanie policyjnych kontroli tożsamości i stanu zdrowia, interoperacyjnych baz danych oraz nadzoru elektronicznego nad każdym podróżnym. Autorzy badania doszli do wniosku, że w strefie Schengen nie ma „kryzysu”. Występują natomiast „braki w ocenie i egzekwowaniu przez UE” przestrzegania przez państwa członkowskie unijnych przepisów w obszarach objętych zakresem kompetencji UE.