Verzekerde toegang tot de rechter
De eerbiediging van de grondrechten in de EU moet effectief zijn. Dit houdt in dat wanneer personen van wie de rechten worden geschonden, recht hebben op een doeltreffende voorziening in rechte.
Het recht op een doeltreffende voorziening in rechte is verankerd in artikel 47 van het Handvest. Dit waarborgt dat personen in geval van schendingen van door het recht van de Unie gewaarborgde rechten naar de rechter kunnen stappen om te eisen dat hun rechten worden geëerbiedigd.
In het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie is ook vastgesteld dat eenieder recht heeft op een onpartijdig gerecht in alle juridische procedures met betrekking tot het recht van de Unie: "Eenieder heeft recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke termijn, door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat vooraf bij wet is ingesteld. Eenieder heeft de mogelijkheid zich te laten adviseren, verdedigen en vertegenwoordigen".
Het Europees Parlement heeft bijgedragen tot de ontwikkeling van het recht van personen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure, zodat zij in alle lidstaten minimaal over dezelfde procedurele waarborgen beschikken.
- Het beginsel van het vermoeden van onschuld moet geëerbiedigd worden, verdachten of beklaagden moeten kunnen begrijpen wat er gebeurt in strafprocedures en hebben recht op vertolking en vertaling.
- Wanneer zij voor de rechter worden gebracht, moeten zij ook over hun rechten geïnformeerd worden en recht hebben op een advocaat. Aan personen die niet over toereikende middelen beschikken, moet rechtshulp worden verleend.
- In het geval van kinderen die verdachte of beklaagde zijn in een strafprocedure, gelden nog bijkomende waarborgen.
- De rechten van slachtoffers moeten ook worden beschermd in de hele EU. Het Europees Parlement en de Raad hebben onlangs wetgeving vastgesteld om te waarborgen dat slachtoffers van strafbare feiten met respect behandeld worden, de bescherming en ondersteuning krijgen die zij nodig hebben en voldoende toegang tot de rechter krijgen.
In het EU-recht wordt bijzondere aandacht besteed aan specifieke groepen slachtoffers, zoals kinderen, slachtoffers van mensenhandel en slachtoffers van terrorisme.