Grensoverschrijdende familiegeschillen – voor mensen in het werkveld
De coördinator pleit voor nauwere samenwerking en wederzijds vertrouwen tussen de EU-landen op het gebied van grensoverschrijdend familierecht, en wil de minnelijke schikking van grensoverschrijdende familiegeschillen bevorderen, onder meer door middel van bemiddeling.
De coördinator meent dat toegang tot deskundig advies en deskundige bijstand van cruciaal belang is voor degenen die bij dit soort zaken betrokken zijn, en werkt daarom actief samen met deskundigen aan het stimuleren van de ontwikkeling van EU-netwerken van specialisten.
-
Grensoverschrijdende geschillen over familiezaken komen in de EU steeds vaker voor als gevolg van het toenemende aantal internationale gezinnen. Wanneer geschillen ontstaan tussen internationale echtparen, kan het verschil in rechtstradities en nationale regels een kolossale uitdaging worden. Dit kan nog worden verergerd door andere problemen, zoals cultuur, taal en financiële obstakels.
Om de gevolgen voor kinderen en gezinnen die te maken krijgen met zulke geschillen, te beperken en ervoor te zorgen dat er snel een goede oplossing wordt gevonden in het belang van het kind, moedigt de coördinator alle beroepsbeoefenaars op dit gebied aan te investeren in dialoog en nauwere samenwerking, zowel binnen de EU als met niet-EU-landen.
De coördinator blijft deze samenwerking steunen door deel te nemen aan verschillende netwerken, door de dialoog in het Europees Parlement te vergemakkelijken en door bij te dragen aan seminars en conferenties in de EU-landen.
-
Bemiddeling is vaak sneller, goedkoper en efficiënter voor zowel de betrokken families als de Europese rechtbanken. Toch wordt bij slechts een handvol zaken in verband met ontvoering door ouders gebruikgemaakt van deze alternatieve methode om geschillen te beslechten.
De coördinator stemt in met bemiddeling als een praktische en doeltreffende manier om grensoverschrijdende familiegeschillen op te lossen. In geval van kinderontvoering door ouders is de beslissing van een rechtbank over de terugkeer van een kind vaak slechts het begin van een lange juridische strijd, waar een kind soms jarenlang niet aan ontsnapt. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor de ontwikkeling en het welzijn van het kind.
Door bemiddeling kan een lange en dure lijdensweg in de rechtszaal worden vermeden. Ouders nemen onder begeleiding een gezamenlijke beslissing om het kind snel te laten terugkeren, dan wel te voorkomen dat het kind onnodig moet verhuizen. Bovendien kunnen ouders via bemiddeling een duurzame oplossing voor voogdijregelingen vinden.
Verordening 2019/1111 van 25 juni 2019 betreffende de bevoegdheid, de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid, en betreffende internationale kinderontvoering (“verordening Brussel IIter”) treedt vanaf 1 augustus 2022 in werking.
De verordening versterkt het gebruik van bemiddeling en alternatieve geschillenbeslechting — zie artikel 25 en overweging 43.
-
De coördinator moedigt de voortdurende ontwikkeling van netwerken en de uitwisseling van kennis en expertise tussen professionals aan. De coördinator werkt nauw samen met grensoverschrijdende bemiddelingsnetwerken en andere verenigingen en organen in Europa om de ontwikkeling van beste praktijken ter bescherming van kinderen in grensoverschrijdende familiegeschillen te ondersteunen.
Wij moedigen professionals aan contact op te nemen met gevestigde netwerken en verenigingen, waaronder:
-
Wanneer kinderen direct of indirect bij gerechtelijke procedures betrokken zijn, moeten rechtsstelsels ervoor zorgen dat de rechten en behoeften van het kind volledig in aanmerking worden genomen en worden geëerbiedigd. Procedures waarbij kinderen betrokken zijn, moeten op kindvriendelijke en tijdige wijze worden uitgevoerd om het belang van het kind te waarborgen.
In geval van ontvoering van kinderen door ouders of voogdij voert de verordening Brussel IIter voor de lidstaten de verplichting in om kinderen die in staat zijn hun eigen mening te vormen, een reële en effectieve gelegenheid te bieden om tijdens de procedure te worden gehoord. De rechter moet deze standpunten in overweging nemen en naar behoren rekening houden met de mening van kinderen op basis van hun leeftijd en maturiteit (artikel 21 en 26).
Er moet worden voorzien in opleidingen en beroepsnormen zodat kinderen op een passende, zinvolle en veilige manier kunnen worden gehoord. De coördinator wil de EU-landen ondersteunen bij het ontwikkelen en toepassen van beste praktijken om minderjarigen te horen.
Daarnaast wil de coördinator opleidingen binnen gerechtelijke en administratieve instanties die belast zijn met het horen van minderjarigen, sterk aanmoedigen, evenals de invoering stimuleren van bemiddeling waarbij het kind wordt betrokken, en de invoering van professionele normen en opleidingen voor grensoverschrijdende bemiddelaars die met kinderen werken.
-
Verordening 2019/1111 van 25 juni 2019 betreffende de bevoegdheid, de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid, en betreffende internationale kinderontvoering (verordening Brussel IIter) treedt vanaf 1 augustus 2022 in werking.
De nieuwe regels die bij verordening Brussel IIter zijn ingevoerd, hebben betrekking op zaken rond ouderlijke verantwoordelijkheid en grensoverschrijdende gevallen van kinderontvoering door ouders. De nieuwe regels hebben de vereenvoudiging van procedures, nauwere samenwerking tussen rechtsstelsels, en een snellere toepassing en efficiënte tenuitvoerlegging van beslissingen tot doel, met het oog op de bescherming van de belangen van kinderen die betrokken zijn bij grensoverschrijdende procedures.
Verordening Brussel IIter voorziet ook in de verplichting om kinderen een reële en effectieve gelegenheid te bieden om hun mening te geven in alle procedures betreffende de ouderlijke verantwoordelijkheid, en de rol van bemiddeling in dergelijke procedures wordt versterkt.
-
Wij willen mensen in het werkveld uitnodigen om de volgende gidsen voor goede praktijken onder het Haagse verdrag en verordening Brussel IIter te raadplegen:
- Gedeelte over kinderontvoering op de website van de Haagse Conferentie
- Praktijkgids voor de toepassing van verordening Brussel IIter
Gids voor goede praktijken – Verdrag van Den Haag van 1980:
- Transfrontier Contact Concerning Children – General Principles and Guide to Good Practice
- Gids voor goede praktijken – Kinderontvoeringsverdrag: Deel I — Praktijk van de centrale autoriteit
- Gids voor goede praktijken – Kinderontvoeringsverdrag: Deel II — Uitvoeringsmaatregelen
- Gids voor goede praktijken – Kinderontvoeringsverdrag: Deel III — Preventieve maatregelen
- Gids voor goede praktijken – Kinderontvoeringsverdrag: Deel IV — Handhaving
- Gids voor goede praktijken – Kinderontvoeringsverdrag: Deel VI — artikel 13, eerste alinea, onder b)
Andere nuttige bronnen:
- Conferentie op hoog niveau over verordening Brussel IIter
- Minnelijke schikking inzake de grensoverschrijdende erkenning en afdwingbaarheid van via bemiddeling gesloten familieovereenkomsten in de EU
- E-justitieportaal
- Eurostat-statistieken over huwelijken, echtscheidingen en geboorten in de EU
- Nieuwe ontwikkelingen in het EU-familierecht met betrekking tot kinderontvoering door ouders en grensoverschrijdende geschillen over ouderlijke verantwoordelijkheid - Korte informatieve animatiefilm van MiKK – International Mediation Centre for Family Conflict and Child Abduction (medegefinancierd door de Europese Unie)
Engels met ondertiteling in alle 24 EU-talen.