Πολίτες: θεμελιώδη δικαιώματα, ασφάλεια και δικαιοσύνη

Οι πολίτες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να ταξιδεύουν, να ζουν και να εργάζονται σε ολόκληρη την επικράτεια της Ένωσης. Για την πλήρη άσκηση αυτών των δικαιωμάτων, έχει θεσπιστεί ένα αποτελεσματικό σύστημα το οποίο διαρκώς εξελίσσεται. Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο κείμενο όλα τα ατομικά δικαιώματα, διαρθρώνοντάς τα γύρω από ορισμένες βασικές αρχές: ανθρώπινη αξιοπρέπεια, θεμελιώδεις ελευθερίες, ισότητα, αλληλεγγύη, δικαιώματα του πολίτη και δικαιοσύνη. Κάθε πολίτης δικαιούται να απευθύνει αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με οποιοδήποτε θέμα που εμπίπτει σε πεδίο αρμοδιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών επιτρέπει στους πολίτες να προωθούν την έγκριση νόμων που κρίνονται απαραίτητοι για την εφαρμογή των Συνθηκών. Η Συνθήκη της Λισαβόνας εισήγαγε αρκετά νέα στοιχεία στο πεδίο της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, καθώς και μια πιο αποτελεσματική και δημοκρατική διαδικασία λήψης αποφάσεων, αυξημένες εξουσίες για το Δικαστήριο της ΕΕ και έναν νέο ρόλο για τα εθνικά κοινοβούλια.