9ú Téarma Parlaiminteach Peter van DALEN

Ik heb tegen het verslag over nieuwe eigen middelen gestemd om twee redenen. Allereerst stond dit verslag bol van de dogma’s over een Europese begroting die altijd maar groter en groter moet. Ik pleit voor een aanpak waarbij we stevig investeren waar dat nodig is, maar waarbij we ook nagaan op welke posten het minder kan. Dat laatste deel zie ik in dit verslag helemaal niet terug.
Ten tweede vind ik dat belastingheffing in de kern een zaak van de lidstaten blijft. Dit heeft er ook mee te maken dat achter de inrichting van een belastingstelsel veel ideologische keuzes over uitgaven schuilgaan. Dit moeten we dus waar het kan zo dicht mogelijk bij de burger organiseren, zodat er goede verantwoording over kan worden afgelegd. Het introduceren van een hele trits Europese belastingen laat zich niet rijmen met dit standpunt. Om deze redenen heb ik dus tegen dit verslag gestemd.

De resolutie over de Europese begroting van 2024 bevat helaas een aantal problematische elementen. Ook in deze resolutie is het dogma dat nieuwe prioriteiten per definitie om extra geld vragen alom aanwezig. In plaats van te kijken of er posten zijn waar bespaard kan worden, gaat het altijd maar om meer, meer, meer. Dat vind ik onverantwoord. We kunnen op zijn minst onderzoeken of het geld niet deels uit andere, minder urgente, potjes gehaald kan worden. Besturen is namelijk keuzes maken.
Ook verwijzingen naar een Europees Soevereiniteitsfonds, een Europese gezondheidsunie en de roep om nieuwe eigen middelen vind ik problematisch. Hoewel de resolutie ook goede elementen bevat, zoals steun voor het mkb, vind ik het eindresultaat toch te mager. Daarom heb ik tegen de resolutie gestemd.

Dat Europese lidstaten ervoor moeten zorgen dat hun burgers bestaanszekerheid hebben, lijkt mij een uitgemaakte zaak. Ik vind het dus ook goed dat deze resolutie hier aandacht voor vraagt, en heb deze gesteund.
Daarbij moet ik wel aantekenen dat ik geen voorstander ben van allerlei Europese bindende wetgeving op dit gebied. Beleid inzake sociale zekerheid is een nationale bevoegdheid. Daarom is het goed om te zien dat ook de lidstaten zichzelf middels een Raadsaanbeveling al hebben gecommitteerd aan het garanderen van een goed sociaal vangnet. Deze inzet moet aangemoedigd worden, zonder daarbij te vervallen in Brusselse regeldrang.

Het verslag van collega Paet bevat een hele waslijst aan aanbevelingen voor de EDEO. Sommige daarvan steun ik, andere niet. Ik vind het bijvoorbeeld niet nodig dat de EU een eigen zetel in internationale organisaties zoals de VN-Veiligheidsraad zou opeisen, en ook vind ik dat EU-delegaties in het buitenland complementair moeten blijven aan de ambassades van de lidstaten.
Toch heb ik dit verslag gesteund. Op mijn initiatief is er namelijk een aantal paragrafen in het verslag terechtgekomen die pleiten voor een sterke positie van de speciale EU-gezant voor godsdienstvrijheid, en voldoende kennis en begrip van religieuze kwesties bij EU-diplomaten in het buitenland. Dit zijn belangrijke aandachtspunten, en ik hoop dat de EDEO deze ook ter harte zal nemen.

Collega Brudziński doet in zijn verslag een aantal sympathieke voorstellen om het voor burgers van de EU makkelijker te maken om te stemmen bij lokale verkiezingen in het buitenland. Aangezien iedere Unieburger volgens het Europese Verdrag recht heeft om te stemmen of kandidaat te zijn in de lidstaat waar hij op dat moment woont, is het belangrijk dat landen dit recht ook voldoende faciliteren door goede informatievoorziening en duidelijke registratieprocedures.
Wat mij echter zorgen baart, is dat dit verslag ook voorstellen bevat om de speelruimte van lidstaten in te perken. Dit betreft met name het voorbehoud dat lidstaten of politieke partijen kunnen maken dat alleen personen met de nationaliteit van betreffende lidstaat zich verkiesbaar mogen stellen. Hoewel ik vind dat de stembusgang waar het kan zo vrij en ruimhartig als mogelijk moet worden vormgegeven, kan ik mij voorstellen dat er situaties zijn waarbij lidstaten met betrekking tot Unieburgers die een andere nationaliteit hebben en slechts tijdelijk in het land wonen, een zeker voorbehoud willen maken. Dit moet wat mij betreft gehandhaafd blijven. Daarom heb ik dit verslag niet gesteund maar mij onthouden bij de eindstemming.

Het jaarlijkse verslag over het Europese buitenlandbeleid bespreekt zoals gebruikelijk een veelvoud aan zaken. Ik ben blij met de uitgebreide aandacht voor de situatie in Nagorno-Karabach. De EU moet duidelijk maken aan Azerbeidzjan dat ze de voortdurende agressie niet tolereert, en dat daar ook consequenties aan verbonden zijn.
Desondanks zijn er ook elementen in het verslag die ik niet steun. Bijvoorbeeld het duidelijk uitgesproken verlangen naar een Europese Defensie-unie. Voor mij ligt de focus op de NAVO. Ook deel ik de wens om een EU-minister van buitenlandse zaken aan te stellen niet.
Daarnaast vind ik de steun van het verslag voor het JCPOA-akkoord met Iran niet terecht. Ik vertrouw de Iraanse leiders voor geen cent; wat mij betreft worden de onderhandelingen opgeschort. Eenzelfde stevige lijn had ik ook graag gezien met betrekking tot Turkije. Hoewel de tekst zeer kritisch is, blijft de deur toch op een kier openstaan. Wat mij betreft gaat deze dicht en op slot. We hebben al te lang met dit land aangemodderd, en het blijft de internationale verhoudingen structureel aantasten.
Al deze zaken maken dat ik het verslag niet heb gesteund, maar mij onthouden heb bij de eindstemming.

Ik ben blij dat in het verslag van collega Wiseler-Lima een heel aantal van mijn voorstellen zijn opgenomen. In het verslag wordt bijvoorbeeld uitgebreid aandacht besteed aan de situatie van godsdienstvrijheid in de wereld, en ook de rol van mensenrechten in handelsbetrekkingen wordt goed voor het voetlicht gebracht.
Daar staat helaas tegenover dat ook een pleidooi voor “het recht op” abortus provocatus in dit verslag ruimschoots aan bod komt. De christelijke kijk op dit en andere thema’s krijgt bovendien expliciet een veeg uit de pan. Dat betreur ik zeer.
Om die reden heb ik het verslag toch niet kunnen steunen, maar mij onthouden bij de eindstemming.

Het verslag van collega Pelletier over het streven naar gelijke rechten voor mensen met een beperking is op veel punten belangrijk en erg sympathiek. Daar waar mensen met een beperking niet op gelijke wijze behandeld worden, moeten lidstaten en mogelijk ook de Europese Unie zich inzetten om obstakels weg te nemen. Helaas bevat het verslag ook een aantal verwijzingen waar ik kritisch op ben, bijvoorbeeld een oproep voor een nieuw wetsvoorstel om sociale ondernemingen te reguleren, en een lange lijst met eisen aan sociale werkplaatsen. Ik twijfel aan de toegevoegde waarde van Europa op dit gebied, aangezien dit vaak om lokale of regionale initiatieven gaat. Daarnaast stuit het mij tegen de borst dat het Parlement via dit verslag ook invloed probeert uit te oefenen op het abortusbeleid in de lidstaten. Om die redenen heb ik het verslag uiteindelijk niet gesteund, maar mij onthouden bij de eindstemming.

Het verslag van collega’s Fernandes en Hayer beschrijft de stand van zaken van de financiering van het coronaherstelfonds. Dit fonds wordt gefinancierd met gezamenlijke EU-leningen, die uiterlijk in 2058 afbetaald moeten worden. Ik heb destijds ingestemd met de oprichting van het coronaherstelfonds, met de notie dat dit een eenmalige actie in een uitzonderlijke situatie zou zijn. Als ik dit verslag lees, bekruipt mij echter het gevoel dat het gezamenlijk lenen zo goed bevalt dat dit de nieuwe modus operandi voor de EU zou moeten worden. Dit vind ik een onwenselijke gang van zaken. Ten eerste verdwijnt op deze manier de prikkel om te kijken waar het minder kan of waar EU-geld efficiënter besteed kan worden. Ten tweede leidt dit ook tot een verlangen om nieuwe eigen middelen, EU-belastingen, te introduceren. Hier moeten we naar mijn mening zeer terughoudend in zijn. Het enthousiasme hierover in het verslag deel ik niet, en daarom heb ik tegen gestemd.

Het Europees Parlement doet in dit verslag de aanbeveling om Kroatië toe te laten tot de Schengenzone. De deskundigen van de Europese Commissie hebben hiervoor groen licht gegeven en ook onder de lidstaten is hier overeenstemming over. Daarnaast bestaat in het Parlement zelf brede steun voor dit voorstel. Daarom heb ik dit verslag gesteund.
Dit neemt niet weg dat we Kroatië kritisch moeten blijven volgen. Er zijn in het verleden meermaals berichten verschenen van illegale pushbacks van asielzoekers door Kroatische grensbewakers. Gelukkig besteedt het Parlement hier in zijn verslag ook aandacht aan en roept het de Europese Commissie daarin op goed te blijven monitoren of Kroatië zich, wat grensbewaking betreft, aan de regels houdt. Dit vind ik een zeer belangrijke voorwaarde. Ook vanuit het Parlement zullen we dit nauwlettend in de gaten blijven houden.

De aanleiding voor de resolutie van het Parlement over haat tegen lhbtiq’ers in Slowakije, is de brute moord op twee jonge mensen, louter vanwege hun seksuele voorkeur. Ik deel de afschuw over deze vreselijke misdaad volledig, en het is terecht dat ook de Slowaakse president en premier deze moord krachtig hebben veroordeeld. De Slowaakse autoriteiten moeten zorgen dat de psychopaat die dit op zijn geweten heeft gestraft wordt, en dat zijn waanopvattingen worden gecorrigeerd. De afkeur van deze moord wordt in het Parlement breed gedeeld.
Tegelijkertijd gaan de opstellers van de resolutie verder dan alleen het veroordelen van deze moord, door in te gaan op het beleid dat lidstaten voeren jegens lhbtiq’ers. Zo wordt Slowakije gedwongen homorelaties te legaliseren, hoewel dat een bevoegdheid van de betrokken lidstaat is. Ook is de beschuldiging dat vertegenwoordigers van onder andere kerken het klimaat van haat, intolerantie en intimidatie versus de lhbtiq+-gemeenschap cultiveren, polariserend. Lidstaten worden met deze resolutie bovendien aangespoord in het onderwijs onderwerpen als seksuele oriëntatie en seksuele karakteriseringen met maximale inspanningen te laten doceren; een zaak waar de EU niet over gaat. Om die reden heb ik mij onthouden bij de eindstemming over deze resolutie.

In het verslag van collega Homs Ginel levert het Europees Parlement een bijdrage aan de herziening van de richtlijnen voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten. Hoewel deze voorstellen veelal sympathiek zijn en ook rekening houden met het feit dat dergelijk beleid een competentie van de lidstaten is, kan ik het verslag toch niet steunen.
Allereerst overspeelt het Parlement hier zijn hand, door werkelijk voor elk denkbaar probleem een oplossing te willen verzinnen. Dit resulteert in een zeer wollig verslag waarin geen duidelijke prioriteiten worden gesteld en waarmee beleidsmakers slecht uit de voeten kunnen. Ten tweede bevat het verslag ook een aantal voorstellen die ik problematisch vind, zoals de verwijzing naar een gemeenschappelijke Europese zorgstrategie en een nieuw Europees sociaal weerbaarheidsmechanisme, wat de deur lijkt open te zetten voor een soort tweede coronaherstelfonds.
Om deze redenen kan ik het verslag niet volledig steunen. Ik zie echter ook dat veel voorstellen, bijvoorbeeld rondom de aanpak van armoede en dakloosheid, zeer sympathiek zijn en zeker ter harte moeten worden genomen. Daarom heb ik niet tegengestemd, maar mij onthouden bij de eindstemming.

Wederom heb ik het besluit om Frontex geen kwijting te verlenen over het gevoerde beleid van 2020 gesteund.
Bij de vorige stemming hierover waren we in afwachting van het verslag van antifraudewaakhond OLAF. Dit verslag is intussen afgerond, maar helaas niet beschikbaar gemaakt aan het Europees Parlement. Het is voor mij dus moeilijk om de conclusies van dit verslag goed te kunnen beoordelen. Ik hoop dat dit verslag, en anders de nog uit te brengen verslagen over Frontex, wel beschikbaar zullen worden gemaakt.
Frontex laat verbeteringen zien en toont ook de intentie om eerder gedane aanbevelingen te implementeren. Er is echter nog steeds werk aan de winkel. Zo heeft het agentschap nog niks naar buiten gebracht over zijn rol in werkzaamheden aan de Griekse buitengrens, die in verband worden gebracht met mogelijke mensenrechtenschendingen. Ook zijn nog steeds niet alle posities voor grondrechtenfunctionarissen gevuld, hoewel hier wel schot in de zaak zit. Al met al is voor mij nog te veel onduidelijk om een kwijting te kunnen steunen. Als de ingezette trend zich doorzet, is dat hopelijk bij een volgende stemming anders.

Het Europees Parlement bepleit de toelating van Roemenië en Bulgarije tot de Schengenzone. Ik heb tegen deze resolutie gestemd. Hoewel Roemenië een stap verder is dan Bulgarije, hebben beide landen nog forse problemen met de rechtsstaat en met de georganiseerde criminaliteit.
Geopolitieke urgentie om deze landen toe te laten moet ook in verhouding staan tot de eisen die we stellen aan de deelname aan gemeenschappelijke Europese structuren, zoals Schengen.
Het is daarbij problematisch dat Roemenië en Bulgarije per se tegelijkertijd behandeld moeten worden. De toelating van Roemenië op zichzelf zou ik mogelijk nog kunnen steunen, maar zolang deze ook gekoppeld is aan die van Bulgarije kan ik niet anders dan tegen stemmen.

Bij de stemming over de resolutie “Momentum voor de oceaan: versterking van oceaangovernance en biodiversiteit” heb ik me onthouden.
Het merkwaardige in deze resolutie is dat het hier over oceanen gaat en dus over wateren met zeer grote diepten, maar er toch een oordeel geveld wordt over bodemberoerende visserij. Dat komt in grote delen van die wateren niet voor. De resolutie leest dan ook als een opmars richting een totaalverbod op bodemberoerende visserij, hetgeen vernietigend zou zijn voor vele Europese vissers. Overbevissing is in de Middellandse Zee nog een probleem waar hard aan gewerkt wordt, maar in de meeste Europese zeebekkens is er geen overbevissing meer door het goede beheer van visbestanden.
De verwijzing naar bodemberoerende visserij als een van de slechtste visserijtechnieken is hier dus op de eerste plaats misplaatst wanneer we het over kilometers diepe oceanen hebben. Op de tweede plaats zou een pleidooi voor een verbod op bodemberoerende visserij een van de domste dingen zijn die we kunnen doen. Dit zou namelijk betekenen dat we vooral vis gaan importeren, vis die lang niet zo duurzaam wordt gevangen als in Europa. Kortom, het is ronduit teleurstellend dat in een over het algemeen goede resolutie zulke onterechte dingen worden geschreven over de visserij.

Een resolutie over de abortussituatie in de Verenigde Staten hoort niet thuis in het Europees Parlement. Het heeft geen betrekking op Europa en daarnaast heeft de EU ook geen bevoegdheden aangaande zorg en gezondheidszorg, en dus ook niet aangaande abortuswetgeving. Het is mij dan ook een doorn in het oog dat de polarisatie wordt aangewakkerd middels deze resolutie en het debat dat daarbij werd gevoerd.
Abortus provocatus wordt hierin ten onrechte als mensenrecht bestempeld, terwijl alleen het recht op leven expliciet beschermd wordt (zie bijvoorbeeld artikel 2 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden). Daarnaast wordt in deze eenzijdige discussie helaas vaak uit het oog verloren dat abortus vooral verliezers kent. In de eerste plaats is dat het kind dat niet geboren wordt, maar ook veel aanstaande moeders raken in de knoop na een dergelijke ingreep. Tegelijkertijd knijpen heel wat vaders ertussenuit als een onbedoelde zwangerschap bekend wordt.
Kortom, ik heb uiteraard tegen deze resolutie – die in feite één groot pleidooi voor abortus is – gestemd. Ik hoop daarentegen dat lidstaten alles op alles zetten om vrouwen maximaal te helpen wanneer ze er toch voor kiezen een ongewenste zwangerschap uit te dragen.

Ik ben tegen het voorstel van de Commissie om investeringen in gas en nucleaire energie als “groen” te bestempelen (de Europese taxonomie voor duurzame investeringen). Met name het voornemen om door middel van deze taxonomie investeringen in gas verder aan te moedigen, steun ik niet. Gas is een fossiele, niet duurzame energiebron. De financiering van gascentrales en gaspijpleidingen zijn wat mij betreft ongewenste (langetermijn-)investeringen.
Ten tweede is ook de geopolitieke context veranderd: sinds de Russische invasie van Oekraïne willen we minder afhankelijk worden van gas in het algemeen en gas uit Rusland in het bijzonder. Begrijpelijk dus dat de regering van Oekraïne de EU heeft opgeroepen af te zien van deze taxonomie voor investeringen in gas en gasinfrastructuur. Ik ben het daarmee eens. Dus zowel wat betreft duurzaamheid als geopolitiek moeten we afzien van (het aanmoedigen van) die investeringen.
Investeringen in nucleaire energie vind ik minder bezwaarlijk, omdat dit een aanmerkelijk schonere energiebron is. Echter, helaas is het niet mogelijk om over beide onderdelen apart te stemmen. Daarom zal ik het bezwaar dat is ingediend tegen het voorstel steunen. Hopelijk moedigt een tegenstem van het Europees Parlement de Commissie aan om met een beter voorstel te komen.

Ik heb voor de resolutie over het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne en Moldavië gestemd. Het is belangrijk dat we Oekraïne nu niet laten zitten. In de eerste plaats voor de Oekraïners zelf, en in de tweede plaats ook om het signaal af te geven dat Europa zich niet laat chanteren door Poetin. Omdat Moldavië, als het gaat om toetredingscriteria, ongeveer vergelijkbaar presteert met Oekraïne is het logisch om ook dit land de kandidaat-status toe te kennen, niet in de laatste plaats omdat ook in Moldavië de Russische dreiging niet ver weg is.
De toekenning van de kandidaat-status is een belangrijke politieke stap. Tegelijkertijd moet nu het echte werk beginnen. Er zijn namelijk geen geitenpaadjes naar het EU-lidmaatschap, en met de toetredingseisen kan niet worden gemarchandeerd, ongeacht de politieke context. Dit is in het belang van zowel de Unie als de kandidaat-lidstaten zelf. Er is nog een hoop werk aan de winkel voor de nieuwe kandidaten, met name op het gebied van corruptiebestrijding, het versterken van de rechtsstaat en het verbeteren van de consumentenbescherming. De EU moet zich wat dit betreft streng doch rechtvaardig opstellen, wat ook betekent dat zij, waar mogelijk, ondersteuning moet bieden.

Een van de onderdelen van het “Fit-for-55”-pakket betreft de uitbreiding van het emissiehandelssysteem (ETS). Dit gaat over het recht om broeikasgassen te mogen uitstoten. Hierdoor zullen kwetsbare burgers en kleine bedrijven in toenemende mate geraakt worden. Om hen te compenseren en te ondersteunen is het Sociaal Klimaatfonds in het leven geroepen. Ik kan mij goed vinden in dit plan van de Europese Commissie.
Helaas is de link tussen beide in het huidige voorstel van het Europees Parlement sterk afgezwakt. Het fonds moet daardoor grotendeels gefinancierd worden uit allerlei potjes in plaats van dat de gelden uit de extra ETS-opbrengsten komen. Daarnaast is het nu onduidelijk waar al die gelden uiteindelijk terechtkomen; de kwetsbaren lopen de ondersteuning nu gemakkelijk mis. Kortom, het fonds doet niet meer waarvoor het in eerste instantie bedoeld was. Om deze reden heb ik mij van stemming onthouden bij de eindstemming voor dit verslag.

Ik heb mij bij de stemming over het verslag over de veiligheid in de Indo-Pacifische regio van stemming onthouden.
Allereerst vind ik de oproep tot oprichting van een Europese defensie-unie te ver gaan. Er is zeker Europese samenwerking op het gebied van defensie nodig, maar deze kan altijd in het kader van de NAVO worden verwezenlijkt.
Ik kan mij bovendien niet vinden in de eenzijdige houding ten opzichte van India, dat vooral genoemd wordt als belangrijke en strategische partner van de EU. Ik ontken niet dat dit het geval is, maar het stuit me tegen de borst dat in het verslag niets wordt gezegd over de erbarmelijke mensenrechtensituatie in het land. Zo wordt met geen woord gerept over het feit dat de huidige regering een sterk hindoe-nationalistisch beleid voert, ten nadele van religieuze minderheden.
Dergelijke zaken kunnen niet onbesproken blijven in een verslag van het Europees Parlement. Aangezien dit wel het geval is, heb ik mij van stemming onthouden.